مقدمه :
حیوانات همانند گیاهان, پروتئین هایی را که دارای بیست و دو اسید آمینه هستند را می سازند. اما بر عکس گیاهان , حیوانات قادر نیستند تمام اسید های آمینه را بسازند. اسید های آمینه ای که در بدن حیوانات ساخته نمی شود باید از طریق غذا تامین شود . از این رو اسید های آمینه ضروری نام دارند . اسید های آمینه ای که توسط حیوان ساخته می شوند , اسید های آمینه غیر ضروری نامیده می شوند . در بین اسیدهای آمینه غیر ضروری , برخی به اندازه ای ساخته نمی شوند که حداکثر رشد را تضمین کنند , بنا بر این باید توسط غذا تامین شود . بر اساس توانایی پرنده برای محدودیت یا عدم محدودیت در ساخت , اسید های آمینه ضروری را می توان به سه گروه دسته بندی کرد :
۱) لیزین و ترئونین که ماده واسطه پیش ساز نداشته و صد درصد مقدار مورد نیاز آنها باید توسط جیره ای که داده می شود تامین شود .
۲) لوسین , ایزولوسین و والین که می توانند توسط متابولیت های پیش ساز ساخته شوند , اما تولید آنها بسیار محدود بوده و ممکن لست ۲ تا ۵ درصد نیاز را تامین کنند .
۳) آرژنین و هیستیدین نیز می توانند از مواد حد واسط طی سوخت و ساز عمومی ساخته شوند . ساخت اینها نیز محدود بوده و تحت شرایط غیر معمول ممکن است ۵ تا ۸ درصد نیاز باشد . اسید های آمینه نیمه ضروری می توانند از سایر اسید های آمینه ضروری ساخته شوند . سیستئین از متیونین مشتق شده و تیروزین از سوخت و ساز فنیل آلانین بدست می آید . متیونین به آدنوزیل متیونین و سپس به همو سیستئین و نهایتا به سیستئین تبدیل می شود . تیروزین از هیدروکسیلاسیون مستقیم فنیل آلانین نیز ساخته می شود .
اسیدهای آمینه در جانوران ۳ نقش ایفا می کنند:
۱- برای سنتز پروتئین ها به کار می روند .
۲- تغییر ساختار داده و به سایر ترکیبات زیستی تبدیل می شوند . (مثلا” تبدیل به اسیدهای آمینه دیگر می شوند).
۳- بسیاری از اسیدهای آمینه شکسته و تولید انرژی می کنند .
فهرست اسید های آمینه ضروری و غیره ضروری
اسید آمینه ضروری |
اسید آمینه غیره ضروری |
آرژنین هیستیدین ایزولوسین لوسین لیزین میتونین فنیل آلانین ترئونین تریپتوفان والین |
آلانین آسپاراژین اسید آسپاراتیک سیستئین اسید گلوتامیک گلوتامین گلیسین پرولین سرین تیروزین |
الگوی اسید آمینه ای تخم مرغ و اجزای آن
لیزوزوم |
اووموسین |
اووموکوئید |
اووترانسفرین |
اووآلبومین |
زرده |
تخم مرغ |
|
۱۰٫۲ |
۴٫۲ |
۳ |
۴ |
۴٫۲ |
۷٫۲ |
۶٫۴ |
آرژنین |
۱٫۳ |
۲٫۸ |
۲٫۲ |
۱٫۴ |
۱٫۸ |
۱٫۹ |
۲٫۳ |
هیستیدین |
۵ |
۴ |
۱٫۵ |
۳٫۴ |
۶٫۲ |
۶٫۵ |
۵ |
ایزولوسین |
۷٫۱ |
۶٫۲ |
۶ |
۷٫۲ |
۷٫۸ |
۸٫۲ |
۸٫۳ |
لوسین |
۵٫۸ |
۷ |
۷٫۲ |
۸ |
۵٫۸ |
۵٫۸ |
۷٫۱ |
لیزین |
۲٫۴ |
۲٫۵ |
۱ |
۱٫۵ |
۴٫۱ |
۲٫۹ |
۳٫۲ |
متیونین |
۸٫۲ |
۶٫۵ |
۷ |
۴ |
۱٫۶ |
۲ |
۲٫۲ |
سیستین |
۳٫۶ |
۵ |
۲٫۸ |
۳٫۹ |
۵ |
۴٫۵ |
۴٫۷ |
فنیل آلانین |
۵٫۸ |
۱٫۴ |
۰٫۶ |
۱٫۷ |
۱٫۵ |
۱٫۵ |
۱٫۴ |
تریپتوفان |
۶٫۹ |
۷٫۸ |
۷ |
۵٫۶ |
۵٫۵ |
۵٫۳ |
۵ |
ترئونین |
۵ |
۵٫۲ |
۷٫۲ |
۷٫۸ |
۶٫۸ |
۷ |
۶٫۵ |
والین |
عوامل تاثیر گذار بر احتیاجات اسیدآمینهای :
علاوه بر نیاز بیشتر به تمام اسیدهای آمینه به هنگام افزایش انرژی جیره، عوامل دیگری وجود دارند که ممکن است احتیاجات اسیدآمینه بخصوصی را تغییر دهند. از میان این عوامل به تعدادی اشاره شده است:
۱- پراکسید شدن چربیهای غیر اشباع، آلدئیدهایی تولید می کنند که ممکن است لیزین را غیر فعال کند.
۲- کنجاله سویای خام باعث هیپرترفی لوزالمعده می شود، تریپسینوژن خروجی افزایش می یابد که دارای متیونین بیشتری است، پس احتیاج به متیونین افزایش می یابد.
۳- برخی ازآنتیبیوتیکها با کاهش تخریب اسیدهای آمینه به آنها کمک می کنند.
۴- در یک گزارش منتشر شده در سال ۱۹۸۰ روشن شد که لاسالوسید نیاز به اسیدهای آمینه گوگرد دار را تا حد۱۰ درصد کاهش میدهد و افزایش وزن پر در جوجههای گوشتی را در بستر به دنبال خواهد داشت.
۵- ازدیاد یک یا چند اسید آمینه ضروری، نیاز به اولین اسیدآمینه محدودکننده رشد را افزایش خواهد داد.
راندمان استفاده از اسیدهای آمینه :
به نظر می رسد متیونین به اضافه سیستئین با راندمان ۶۰ تا ۷۰ درصد در بافتها ذخیره میشوند. لیزین راندمان بالاتری دارد که حدود ۷۵ درصد است. بهترین راندمان مربوط به والین است که در نیمچههای لگهورن سفید حدود ۸۰ درصد در پروتئین لاشه و پر وجود دارد. این ارقام نمایانگر دخالت متیونین و سیستئین در اثر اعمال بدن غیر از ساخته شدن بافتها است. از طرفی والین در اعمالی غیر از تشکیل پروتئین بافتها دخالت ندارد.
نحوه انتقال اسیدهای آمینه در دستگاه گوارش :
سه مکانیسم مجزا برای انتقال اسیدهای آمینه در مخاط روده مشخص شده است. سیستمی مخصوص اسیدهای آمینه خنثی است، سیستم دوم برای آرژنین، لیزین و سایر اسیدهای آمینه بازی و همچنین سیستئسین است. سیستم انتقال سوم مخصوص اسیدهای آمینه اسیدی است، گرچه برای انتقال اسید اسپارتیک و اسید گلوتامیک انتقال فعالی مشخص نشده است، به نظر می رسد که برای جذب آنها سیستم خاصی وجود دارد. ظاهراً در این سیستمها بین اسیدهای آمینه برای انتقال رقابتی وجود دارد. در حیوان ازدیاد برخی اسیدهای آمینه ممکن است در محل جذب سایر اسیدهای آمینه که دارای سیستم انتقال مشابهی هستند مؤثر باشند. سطح جذب در روده کوچک وسیع است و غلظت اسیدهای آمینه موجود در جیره ضمن عبور غذا به قسمت تحتانی دستگاه گوارش به علت جذب آنها کاهش می یابد. جذب مجدد اسیدهای آمینه از لولههای ادراری به خاطر وجود مقدار بسیار اندک اسیدهای آمینه در ادرار، دارای بازدهی کاملی است.
انتقال اسیدهای آمینه به داخل سلولها :
به نظر می رسد دو محل واسطه در دیواره سلولی وجود دارد و هنگامی که بین زوجهای اسید آمینه رقابت معینی وجود داشته باشد بعضی از نسبتهای ترکیبی به جذب دو اسید آمینه کمک میکند. برای مثال متیونین میتواند به عنوان یک واسطه سایر اسیدهای آمینه از جمله لوسین و اسیدهای آمینه مشابه را که خنثی هستند عبور دهد.
به وضوح روشن است که تعدادی از اسیدهای آمینه با کاتیونهای چند ظرفیتی متصل میشوند. شواهد معتبری وجود دارد که مؤید عبور یونهای فلزی از غشای سلول به کمک این اتصال است.
اثر ازدیاد اسیدهای آمینه در جیره :
گاهی در شرایط خاصی ممکن است افزودن مقدار ناچیزی از یک اسیدآمینه باعث کاهش رشد جوجهها شود، Harper اثر این گونه اسیدهای آمینه را به سه صورت، نامتعادلی اسیدهای آمینه، رقابت اسیدآمینهای و مسمومیت اسیدآمینهای مشخص کرده است. حالت نامتعادلی اسیدآمینهای زمانی بخوبی مشخص میگردد که از یک جیره کم پروتئین استفاده گردد. در این شرایط ، وقتی اسیدآمینهای که از نظر محدودیت در رشد در درجه دوم قرار داشته باشد، به جیره افزوده شود سبب کاهش رشد می شود و این کاهش رشد با افزودن دومین اسیدآمینه محدود کننده رشد برطرف می شود. کاهش رشد به دلیل عدم تعادل اسیدآمینهای بخوبی مشخص نیست، اما به هر حال به نظر می رسد که از بعضی جهات با کنترل مصرف غذا در ارتباط باشد. در اغلب اوقات ممکن است با تغذیه اجباری ، تزریق انسولین یا نگهداری حیوان در هوای سرد اثرات عدم تعادل اسیدهای آمینه از بین برود. هنگامیکه جیره حاوی مقدار حاشیهای از ترئونین باشد ازدیاد سرین منجر به کاهش رشدی می شود که میتواند با افزودن مقدار بیشتری از ترئونین برطرف شود. ازدیاد سرین فعالیت ترئونین د-هیدروژناز و ترئونین آلدولاز را افزایش میدهد. اما به نظر میرشد قسمت اعظمی از کاهش رشد به مصرف غذا که از خصوصیات سایر نامتعادلیهای اسیدامینهای است مرطبت باشد. همچنین دیویس و آوستیک نشان دادهاند زمانیکه به جوجه های تغذیه شده با جیرههای کم ترئونین، تریپتوفان یا سایر اسیدآمینه بازی منشعب خورانده شود نامتعادلی ترئونین حاصل می شود. رقابت اسیدآمینهای با نامتعادلی آنها فرق میکند، در حالیکه کاهش رشد ناشی از نامتعادلی یک اسیدآمینه باشد ممکن است با اولین اسیدآمینه محدود کننده رشد برطرف شود. در حالت رقابت کاهش رشد ناشی از ازدیاد یک اسیدآمینه ساده با افزودن اسیدآمینه ای که از نظر ساختمانی مشابه با آن اسیدآمینه است، برطرف شود. زیادی لوسین سبب کاهش رشد میگردد، مگر اینکه ایزولوسین و والین به جیره اضافه شود. همچنین ازدیاد والین با ایزولوسین رشد را به شدت کاهش میدهد و مصرف بیشتر لوسین در جیرت این اثرات را از بین میبردرقابت بین لیزین و آرژنین برای پرندگان از اهمیت ویژهای برخوردار است. افزایش لیزین در جیره نیاز به آرژنین را به شدت افزایش میدهد. نسبت لیزین به آرژنین قبل از اینکه افزایش مقدار جزئی لیزین نتواند رشد را کاهش دهد نمیتواند بیشتر از ۲/۱ به ۱ باشد. جیرههای حاوی کازئین بعنوان یک منبع پروتئینی برای جوجههای جوان نسبت سرین به آرژنین ۲به۱ را داراست. احتیاج به آرژنین در جیرههای حاوی کازئین بیشتر از جیرههای حاوی منابع پروتئینی کم لیزین است. مازاد آرژنین بجز در مواقعی که کمبود لیزین وجود دارد تاثیری در نیاز به لیزین ندارد. احتمالا به ذلیل پائین بودن سوخت و ساز لیزین غلظت آن در پلاسما و مایع میان بافتی افزایش می یابد. آرژنین به این شدت تجمع نمی یابد و به نظر می رسد سریعا توسط جوجهها تجزیه شود. ممکن است نیاز این امر عاملی در تاثیر ناچیز آرژنین در سوخت و ساز لیزین به حساب آید. به نظر می رسد مصرف بیش از حد بعضی از اسیدهای آمینه سمی باشد. این سمیت (تا اندازهای ولی نه بطور کامل) با افزودن بعضی اسیدهای آمینه دیگر بر طرف می شود. بخصوص متیونین در مقیاص بالا نقصان دهنده رشد است. تیروزین، فنیل آلانین، تریپتوفان و هیستیدین اگر از حد ۲ تا ۴ درصد بیشتر باشند سمی خواهند بود. در صورتی که جیره از نیاسین یا اسیدفولیک فقیر باشد گلایسین برای جوجهها سمی است. با تامین این کوفاکتورهای موثر در سوخت و ساز گلیسین جوجهها میتوانند مقادیر بالاتری از گلیسین را تحمل کنند. اثرات زیان آور اسیدآمینهای بیشتر در جریان تحقیق در مورد احتیاجات اسیدآمینهای یا تنظیم جیرههای خاص مشاهده میگردد. اما در شرایط معمولی و عملی بیشتر با شکل کمبودهای اسیدهای آمینه مواجه هستند.
برخی از اسیدهای آمینه می توانند بطور کامل و یا تا حدودی به ویتامین های ویژه تبدیل شوند. مادامی که گروه متیل توسط متیونین (یا بتائین) تامین شود، کولین می تواند از منومتیل اتانول آین یا دی متیل اتانول آمین ساخته شود. در مقایسه یا ساخت کولین در پستانداران، این فرآیند یا دی متیل اانول آمین ساخته شود. در مقایسه با ساخت کولین در پستانداران، این فرآیند در پرندگان بازدهی خوبی نداشته و تحت شرایط تغذیه ای ویژه ای ساخت کولین برای پرندگان اهمیت می یابد. کولین می تواند برای بیوسنتز متیونین از هموسیستئین ، گروه متیل خود را بدهد، اگرچه این فرآیند در مقایسه با نیاز پرنده به مقادیر زیاد متیونین بازدهی بسیار کمی دارد.
اسید متیونین :
پروتئینها ، زنجیرههای خطی یا پلیمرهایی هستند که از ترکیب اسیدهای آمینه حاصل میشوند. اسید آمینهها ، حروف الفبایی پروتئینها را تشکیل میدهند و چون امکانات بالقوه نامحدودی در طرز توالی و طول زنجیره اسید آمینهها در تولید پروتئینها وجود دارد، از اینرو انواع بیشماری از پروتئینها نیز میتوانند وجود داشته باشند.
اختلاف هر اسید با سایر اسیدهای آمینه ، در زنجیره جانبی هر یک از اسیدهای آمینه است. اسیدهای آمینه در آغاز تشکیل زمین ، به همراه سایر مواد آلی پیدا شدند. اسیدهای آمینهای که در حضور پرتوهای فرابنفش بوجود آمدند، گوناگونی بسیار داشتهاند. اما به دلایلی ناشناخته تنها بیست اسید آمینه ، آن هم از نوع L ، در یاخته زنده کاربرد پیدا کرد.
هر اسید آمینه ، از یک کربن نامتقارن به نام کربن آلفا تشکیل یافته است که با چهار گروه مختلف کربوکسیل (COOH) اتم هیدروژن ، گروه آمینه بازی (NH2-) و یک زنجیره غیر جانبی (R-) پیوند برقرار میکند. ریشه R ممکن است یک زنجیره کربنی و یا یک حلقه کربنی باشد. عوامل دیگری مانند الکل ، آمین ، کربوکسیل و نیز گوگرد میتوانند در ساختمان ریشه R شرکت کنند. زنجیره جانبی خود چندین اتم کربن دارد و آنها را به ترتیبی که از کربن آلفا ، فاصله میگیرند، با حروف بتا (β) ، گاما (γ) و دلتا (δ) نشان میدهند.
اگر در حالی که عامل COOH روی کربن آلفا قرار داد عامل NH2 روی کربنهایی غیر آلفا قرار گیرد. نوع اسید آمینه به β ، γ یا δ تغییر خواهد کرد. اسیدهای آمینه آزاد به مقدار بسیار ناچیز در سلولها وجود دارند. بیشتر اسیدهای آمینه آلفا در سنتز پروتئین شرکت میکنند، در صورتی که اسیدهای آمینه بتا ، گاما و دلتا واسطههای شیمیایی هستند. بیشتر اسیدهای آمینه در PH هفت به صورت دو قطبی در میآیند یعنی گروه NH2 پروتون میگیرد و گروه COOH هیدروژن خود را از دست میدهد و به صورت –COO- در میآید.
ایزومری در اسیدهای آمینه :
مطابق قرار داد اگر ساختمان فضایی یک اسید آمینه را در نظر بگیریم، چنانچه عامل NH2 که به کربن آلفا متصل است در طرف چپ باشد، میگوییم که این اسید آمینه از نوع L است و هرگاه عامل NH2 در طرف راست کربن آلفا قرار گیرد، گوییم که این اسید آمینه از نوع ∆ است. برخلاف قندهای طبیعی که از نوع دلتا هستند، اسیدهای آمینه طبیعی همگی از نوع L میباشند. ایزومرها را انانتیومر میگویند.
انواع اسیدهای آمینه :
منو اسیدهای آمینه :
•گلیکوکول (Gly):گلیکوکول که گلیسین نیز نامیده میشود و تنها اسید آمینهای است که فاقد کربن ناقرینه است و در ساختمان پروتئینهایی مانند کلاژن ، الاستین و رشته ابریشم به مقدار فراوان وجود دارد.
•آلانین (Ala): در تمام پروتئینها فراوان است.
•والین (Val): اسید آمینه ضروری برای انسان است و به مقدار کم در بیشتر پروتئینها یافت میشود.
•لوسین (Leu): اسید آمینه ضروری برای انسان بوده و در بیشتر پروتئینها به مقدار زیاد وجود دارد.
•ایزولوسین (Ile): اسید آمینه ضروری برای انسان است که به مقدار کمتر از اسیدهای آمینه دیگر پروتئینها وجود دارد. ایزولوسین دو کربن ناقرینه دارد.
اسید آمینه الکلدار :
•سرین (Ser): اسید آمینهای است که در رشتههای ابریشم بسیار فراوان بوده و در ساختمان چربیها و پروتئینهای مرکب نیز شرکت میکند.
•تره اونین (Thr): اسید آمینه الکلداری است که برای انسان ضروری بوده و مانند ایزولوسین یک کربن ناقرینه اضافی دارد.
اسیدهای آمینه گوگرددار :
•سیستئین (Cys): این اسید آمینه نقش مهمی در ساختمان فضایی پروتئینها بر عهده دارد زیرا عامل تیول (SH-) دو مولکول سیستئین در یک زنجیره پلی پپتیدی و یا دو مولکول سیستئین در دو زنجیره پلی پپتیدی با از دست دادن هیدروژن پیوند کوالان میسازند و در نتیجه دو مولکول سیستئین تبدیل به اسید آمینه دیگری به نام سیستئین میگردند.
•متیونین (Met): متیونین از اسیدهای آمینه ضروری برای انسان است که مقدار آن در پروتئینها نسبتا کم است.
میتونین (اسید آلفا- آمونیوم – میتل بوتریک) یک اسید آمینه ضروری است که در بدن موجود ساخته نمی شود و باید از طریق جیره وارد بدن شود . میتونین پیش ساز اسیدهای آمینه سولفوری سیستئین , تورین و گلوتاتیون است و در واکنش های ترانس میتلاسیون به عنوان دهنده گروه میتل از اهمیت زیادی برخوردار
است . برای مصرف صحیح میتونین وجود فاکتورهای ویتامین B1,B6,کولین, اسیدفولیک و منیزیم ضروری است .
میتونین یک عامل کلیت دهنده است که در هر دو روند رشد و متابولیسم شرکت می کند و نیز به همراه کولین و اینوزیتول جزء ترکیبات لییوتروفیک(چربی دوست) محسوب می شوند .
دی اسیدهای منو آمینه :
اسیدهای آمینهای هستند که دارای یک آمین و دو عامل کربوکسیل هستند و به اسید آمینه اسیدی مشهورند.
•اسید آسپارتیک (Asp): در پروتئینها به مقدار زیاد یافت میشود. اسیدیته این اسید آمینه زیاد است.
•اسید گلوتامیک (Glu): مقدار آن در پروتئین زیاد است و نقش مهم آن انتقال عامل آمین در واکنشهای بیوشیمیایی است.
اسیدهای آمینه آمیدی :
این ترکیبات روی ریشه R دارای یک عامل آمیدی هستند. این اسیدهای آمینه در سنتز پروتئینها شرکت نموده و نقش مهمی را در انتقال آمونیاک دارا هستند.
•گلوتامین (Gln)
•آسپاراژین (Asn)
اسیدهای آمینه دی آمین :
این اسیدهای آمینه دارای یک عامل آمین اضافی هستند.
لیزین (Lys): این اسید آمینه برای انسان ضروری بوده و در بیشتر پروتئینها مخصوصا در بعضی از پروتئینها مانند هیستونها به مقدار فراوان دیده میشود. لیزین در سنتز کلاژن نیز شرکت میکند. ولی پس از تشکیل کلاژن ، لیزین به دلتا هیدروکسی لیزین تبدیل میشود.
آرژنین (Arg): این اسید آمینه در پروتئینهایی مانند هیستون و پروتامین بسیار فراوان است. آرژنین بسیار بازی است. گروه انتهای این اسید آمینه را که شامل سه ازت میباشد، گوانیدین مینامند.
اسیدهای آمینه حلقوی :
بعضی از این اسیدهای آمینه به علت دارا بودن حلقه بنزنی ، عطری (آروماتیک) نامیده میشوند و برخی دیگر دارای یک حلقه هترو سیلیک هستند.
•فنیل آلانین (phe): از اسیدهای آمینه ضروری برای انسان بوده و در پروتئینها به مقدار فراوان یافت میشوند. در ساختمان این اسید آمینه یک حلقه بنزنی و یک زنجیر جانبی آلانین شرکت دارد.
•تیروزین (Thr): این اسید آمینه به مقدار فراوان در پروتئینها دیده میشود. حلالیت آن در آب کم است. تیروزین را پاراهیدروکسی فنیل آلانین هم مینامند. زیرا از اکسیداسیون فنیل آلانین حاصل میشود.
•تریپتوفان (Trp): اسید آمینه ضروری برای انسان است که به مقدار کم در پروتئینها وجود دارد.
•هیستیدین (His): این اسید آمینه در تمام پروتئینها به مقدار اندکی وجود دارد و فقط مقدار آن در هموگلوبین نسبتا زیاد است.
•پرولین (Pro): اسید آمینهای است که در پروتئینهایی مانند کلاژن و رشتههای ابریشم به مقدار فراوان دیده میشود. این اسید آمینه نقش مهمی در ساختمان فضایی پروتئینها به عهده دارد. در حقیقت پرولین که از حلقه ایمین مشتق میشود، یک اسید ایمینه است. در کلاژن تعدادی از پرولینها به هیدروکسی پرولین تبدیل میشود.
اسیدهای آمینه ضروری :
از نظر تغذیه ، اسید آمینهها را به دو دسته ضروری و غیر ضروری تقسیم میکنند. اسیدهای آمینه ضروری ، اسیدهای آمینهای هستند که سلولها قادر به سنتز نیستند، در صورتی که اسیدهای آمینه غیر ضروری توسط سلولها از سایر مواد ساخته میشوند. نوع اسیدهای آمینه ضروری در نزد گونههای مختلف جانداران متفاوت است.
(مقایسه ی مقدار متیونین موجود در موارد خوراکی مختلف)
مواد خوراکی |
درصد مادة خشک |
درصد پروتئین خام |
ضرایب رگرسیون |
متیونین |
متیونین + سیستئسن |
لیزین |
ترئونین |
تریپتوفان |
آرژنین |
پودر یونجه |
۸۸ |
۳/۱۶ |
A |
079/0- |
052/0- |
013/0 |
041/0- |
002/0 |
119/0- |
B |
0191/0 |
0282/0 |
041/0 |
0436/0 |
0138/0 |
0474/0 |
|||
ذرت |
۸۸ |
۵/۸ |
A |
015/0 |
073/0 |
057/0 |
014/0 |
041/0 |
091/0 |
B |
0192/0 |
0345/0 |
0224/0 |
0336/0 |
0026/0 |
0353/0 |
|||
خوراک گلوتن ذرت |
۸۸ |
۸/۱۸ |
A |
101/0 |
281/0- |
055/0- |
024/0- |
- |
394/1- |
B |
0106/0 |
0527/0 |
0302/0 |
0358/0 |
- |
1142/0 |
|||
مایلو |
۸۸ |
۹ |
A |
038/0 |
084/0 |
094/0 |
029/0 |
004/0 |
089/0 |
B |
0135/0 |
0276/0 |
0121/0 |
0296/0 |
0103/0 |
0286/0 |
|||
کنجالة کانولا |
۸۸ |
۸/۳۴ |
A |
177/0 |
140/0 |
133/1 |
250/0 |
081/0 |
51/0 |
B |
0157/0 |
0419/ 0 |
0231/0 |
0377/0 |
0105/0 |
0499/0 |
|||
سبوس برنج |
۸۸ |
۶/۱۲ |
A |
044/0- |
001/0- |
011/0 |
051/0 |
- |
4/0 |
B |
0241/0 |
0423/0 |
0466/0 |
0366/0 |
- |
1112/0 |
|||
کنجالة سویا |
۸۸ |
۸/۴۵ |
A |
127/0 |
157/0 |
252/0- |
203/0 |
041/0- |
543/0- |
B |
0111/0 |
0255/0 |
0665/0 |
0344/0 |
0144/0 |
0844/0 |
|||
کنجالة آفتابگردان |
۸۸ |
۳۳ |
A |
107/0- |
048/0- |
259/0 |
051/0- |
055/0- |
559/0- |
B |
0255/0 |
0419/0 |
0256/0 |
0380/0 |
0134/0 |
0965/0 |
|||
ترتیکاله |
۸۸ |
۸/۱۱ |
A |
024/0 |
069/0 |
14/0 |
047/0 |
- |
046/0 |
B |
0147/0 |
0332/0 |
0209/0 |
0264/0 |
- |
0447/0 |
|||
گندم |
۸۸ |
۹/۱۲ |
A |
009/0- |
042/0 |
094/0 |
026/0 |
307/0 |
022/0 |
B |
0163/0 |
0343/0 |
0194/0 |
0264/0 |
0087/0 |
0445/0 |
|||
سبوس گندم |
۸۸ |
۴/۱۵ |
A |
087/0- |
034/0- |
07/0 |
206/0- |
- |
02/0 |
B |
0208/0 |
0738/0 |
0353/0 |
034/0 |
- |
0649/0 |
|||
باقلا |
۸۸ |
۴/۲۵ |
A |
074/0- |
009/0- |
306/0 |
335/0 |
101/0 |
918/1- |
B |
0106/0 |
0205/0 |
0518/0 |
022/0 |
0045/0 |
1653/0 |
|||
کنجالة تخمپنبه |
۸۸ |
۴/۳۷ |
A |
153/0 |
044/0 |
158/0 |
142/0 |
- |
466/0 |
B |
0127/0 |
0323/0 |
0364/0 |
0291/0 |
- |
1157/0 |
|||
پودر ماهی |
۹۱ |
۸/۶۳ |
A |
909/0- |
059/10- |
706/2- |
083/10- |
492/0- |
456/0- |
B |
042/0 |
0540/0 |
1181/0 |
0588/0 |
0184/0 |
0652/0 |
|||
پودر گوشت و استخوان |
۹۱ |
۹/۴۷ |
A |
416/0- |
960/0- |
867/0- |
822/0- |
405/0- |
773/0 |
B |
0215/0 |
0423/0 |
0671/0 |
0483/0 |
0139/0 |
0539/0 |
|||
نخود |
۸۸ |
۱/۲۱ |
A |
157/0 |
371/0 |
213/0- |
431/0 |
065/0 |
224/1- |
B |
0021/0 |
0063/0 |
08/0 |
0171/0 |
0058/0 |
1453/0 |
|||
پودر محصولات جانبی طیور |
۹۱ |
۴/۵۸ |
A |
743/0- |
- |
221/3- |
158/1 |
- |
263/1- |
B |
0291/0 |
- |
1057/0 |
0184/0 |
- |
0879/0 |
|||
پودر محصولات جانبی طیور، غنی از پر |
۹۱ |
۷/۵۶ |
A |
374/0 |
187/0- |
222/0 |
323/0 |
- |
175/0- |
B |
0039/0 |
0549/0 |
0311/0 |
0391/0 |
- |
0668/0 |
|||
جو |
۸۸ |
۷/۱۰ |
A |
024/0 |
051/0 |
109/0 |
072/0 |
015/0 |
033/0 |
B |
0141/0 |
0328/0 |
0256/0 |
0266/0 |
0104/0 |
0438/0 |
|||
لوپن |
۸۸ |
۸/۳۱ |
A |
064/0- |
176/0 |
411/0 |
188/0- |
096/0 |
223/0 |
B |
0090/0 |
0163/0 |
0334/0 |
0398/0 |
0049/0 |
0947/0 |
بیشتر اسید های آمینه ضروری می توا نند توسط آلفاکتواسیدهای مربوطه جایگزین شوند که گاهی اوقات به عنوان آنالوگ آنها خوانده می شوند. سپس آلفاکتوسید توسط انتقال عامل آمین که مستلزم اضافه شدن گروه NH2 است به اسید آمینه فعال تبدیل می شود . این فرآیند برای اغلب اسید های آمینه به جز لیزین و ترئونین فعال است . جنبه غیر معمول آنالوگ های اسید آمینه این است که معادل پروتئین صفر است زیرا فاقد نیتروژن هستند . هر چند که اکنون استفاده از آنالوگ سایر اسید های آمینه اقتصادی نمی باشد , ولی آنالوگ هیدروکسی متیونین بطور متداول به عنوان جایگزین متیونین استفاده می شوند.
مجادلات زیادی در مورد سودمندی آنالوگهایی نظیر آلیمت که توسط سازندگان خوراک هم بصورت DL _ متیونین و هم آنالوگ های آن تهیه می شود , صورت گرفته است. تحقیقات اولیه با استفاده از اسید های آمینه کریستالی در جیره های خالص نشان داد که DL _ متیونین بطور گسترده ای بهتر از هیدروکسی آنالوگ آن است . بیکرو بویبل (۱۹۹۸) عقیده دارند که علت آن تبدیل ناکارآمد ایزومرهای D و L آنالوگ , احتمالا به دلیل وجود عوامل نامشهودی نظیر یک پپتید در جیره های خالص است.
لیکن تفاوت چندانی در استفاده از ایزومر های هیدروکسی آنالوگ هنگامی که جیره حاوی چروتئین دست نخورده بود دیده نشد و تحت این شرایط تغذیه ای غلظت های یکسانی از DL متیونین و محصولاتی نظیر آلیمت قابل مقایسه هستند. امروزه اساس تغذیه کاربردی طیور بر استفاده از آنالوگ مایع هیدروکسی متیونین است .
در سایر مطالعات نشان داده شده است که هنگام تغذیه جیره های فاقد مکمل متیونین که بطور موثری سبب کمبود متیونین می شوند , هزینه انرژی به میزان ۱ درصد افزایش می یابد . این هزینه اضافی احتمالا مربوط به افزایش ساخت اسید اوریک بوده و شاید بدلیل افزایش تجزیه پروتئین برای حفظ الگوی اسید آمینه خون باشد .
با مقایسه ترکیب اسید های آمینه ضروری پروتئین جیره های کاربردی جوجه های گوشتی با جیره مرغ های تخمگذار و ترکیب اسید های آمینه ضروری پروتئین بافت های جوجه های گوشتی و یا تخم مرغ بیشترین کمبود در پروتئین جیره ای مربوط به متیونین است . مطالعات بیولوژیکی با جیره های کاربردی که اساسا از ذرت یا مایلو و کنجاله سویا تشکیل شده اند نشان دادند که تکمیل جیره های جوجه های گوشتی و مرغ های تخمگذار با متیونین بهبود قابل توجهی را در رشد , تولید و به خصوص بازده مصرف خوراک ایجاد می کند.
ترکیب اسید آمینه لاشه(درصدی از پروتئین)
میانگین تمام گونه ها |
موش |
خوک |
بوقلمون |
بلدرچین |
غاز مرغ |
گوشتی |
مرغ لگهورن |
اسیدآمینه |
۷٫۲ |
۵٫۹ |
۷٫۱ |
۷٫۶ |
۷٫۴ |
۷٫۸ |
۶٫۸ |
۷٫۸ |
آرژنین |
۲٫۴ |
۱٫۵ |
۲ |
۲٫۴ |
۲٫۸ |
۲٫۸ |
۲٫۴ |
۲٫۶ |
سیستین |
۳٫۶ |
۲٫۲ |
۲٫۷ |
۳٫۹ |
۳٫۹ |
۴٫۵ |
۴٫۱ |
۳٫۹ |
هیستیدین |
۴ |
۳٫۵ |
۳٫۸ |
۴٫۲ |
۳٫۹ |
۴ |
۳٫۹ |
۳٫۹ |
ایزولوسین |
۶٫۷ |
۶٫۵ |
۷٫۱ |
۶٫۷ |
۶٫۷ |
۶٫۳ |
۶٫۵ |
۶٫۴ |
لوسین |
۹٫۳ |
۷٫۶ |
۸٫۶ |
۱۰٫۲ |
۱۰ |
۱۰ |
۹٫۹ |
۹٫۴ |
لیزین |
۳٫۶ |
۱٫۷ |
۱٫۸ |
۱٫۹ |
۲ |
۱٫۸ |
۱٫۹ |
۱٫۸ |
متیونین |
۳٫۶ |
۳٫۷ |
۳٫۸ |
۳٫۶ |
۳٫۵ |
۳٫۵ |
۳٫۶ |
۳٫۵ |
فنیل آلانین |
۳٫۶ |
۳٫۹ |
۳٫۸ |
۳٫۵ |
۳٫۵ |
۳٫۴ |
۳٫۴ |
۳٫۴ |
ترئونین |
۱ |
۰٫۸ |
۰٫۸ |
۱٫۳ |
۰٫۹ |
۰٫۹ |
۱٫۱ |
۱٫۲ |
تریپتوفان |
۲٫۹ |
۲٫۹ |
۲٫۶ |
۲٫۹ |
۳ |
۳٫۱ |
۳٫۱ |
۲٫۹ |
تیروزین |
۴٫۷ |
۵٫۵ |
۶ |
۴٫۳ |
۳٫۴ |
۴٫۳ |
۴٫۴ |
۴٫۴ |
والین |
پروتئین واسید آمینه و اندازه تخم مرغ :
پروتئین و اسید آمینه , مخصوصا متیونین تاثیر زیادی بر اندازه تخم مرغ دارند . با فرض تامین سایر مواد مغذی , سطح پروتئین و اسید آمینه جیره تاثیر نسبتا کمی بر تعداد تخم مرغ دارند . در حالی که این مواد مغذی شاید مهم ترین مواد مغذی کنترل کننده اندازه تخم مرغ باشد . اندازه تخم مرغ به میزان زیادی تحت تاثیر ژنتیک و اندازه بدن پرنده است . در تمامی سطوح پروتئین استفاده شده در این مطالعه , متیونین و لیزین به ترتیب ۲ و ۵ درصد بودند . هنگامی که مصرف پروتئین کم باشد , افزایش انرژی مصرفی اثر منفی بر اندازه تخم مرغ دارد . در سطوح طبیعی پروتئین میزان انرژی تاثیر معنی داری بر اندازه تخم مرغ ندارد . مصرف پروتئین , بدون در نظر گرفتن مصرف انرژی , رابطه خطی با اندازه تخم مرغ دارد . هر چند مشخص نیست که آیا پاسخ به پروتئین خام مربوط به مصرف اجزای اسید آمینه ای آن است یا نه . جدول زیر خلاصه ای از ۶ آزمایش گزارش شده توسط والدریپ و هلویگ است که سطوح مختلف متیونین را با ۲/۰ درصد سیستئین برای سنین مختلف پرندگان آزمایش نمودند .
وزن تخم مرغ(۱۸ تا ۶۶ هفتگی)در پاسخ به مصرف انرژی و پروتئین
سن پرنده(هفته) |
درصد متیونین جیره |
|||||
۰٫۲۳ |
۰٫۲۶ |
۰٫۲۹ |
۰٫۳۲ |
۰٫۳۵ |
۰٫۳۸ |
|
۳۲ تا ۲۵ ۴۴ تا ۳۸ ۵۸ تا ۵۱ ۷۱ تا ۶۴ |
۴۹٫۸ ۵۳٫۲ ۵۶٫۲ ۵۶٫۸ |
۵۱ ۵۵ ۵۷٫۹ ۵۹٫۴ |
۵۱٫۹ ۵۶٫۴ ۵۹٫۶ ۵۹٫۵ |
۵۲٫۱ ۵۶٫۳ ۵۹٫۲ ۵۹٫۵ |
۵۲ ۵۶٫۳ ۵۹٫۲ ۵۹٫۵ |
۵۲٫۶ ۵۷٫۱ ۶۰ ۶۰٫۲ |
با ۰٫۲ درصد سیستئین اقتباس شده از والدروپ و همکاران (۱۹۹۵ ) |
این داده ها نشان می دهند که با افزایش سطح متیونین جیره ,اندازه تخم مرغ به طور خطی افزایش می یابد . با افزایش سن پرنده در طی تولید تخم مرغ ,وزن تخم مرغ پاسخ ملایمی به افزودن متیونین می دهد . در اولین دوره ,بین هفته های ۲۵ تا ۳۲ ,استفاده ۳۸/۰ درصد متیونین به جای ۲۳/۰ درصد, منجر به افزایش ۶/۵ درصد در اندازه تخم مرغ می شود . محاسبات مشابه برای سایر دوره های سنی ۳/۷ درصد بهبود از ۳۸ تا ۴۴ هفتگی و به ترتیب ۷/۶ و ۶ درصد از ۵۱ تا ۵۸ هفتگی و ۶۴ تا ۷۱ هفتگی را نشان می دهد . وزن تخم مرغ به متیو نین پاسخ می دهد و بنابراین بازده توده تخم مرغ روزانه مرغ تخمگذار به دنبال آن افزایش می یابد . در مطالعه دیگری کالدرون و جنسن پاسخ منحنی وار وزن تخم مرغ به سطوح مختلف متیونین را نشان دادند . طی چند سال گذشته ,تحقیقات قابل توجهی در مورد تاثیر منبع متیونین بر اندازه تخم مرغ انجام شده است ,هنگام مقایسه DL _ متیونین با Alimet یک آنالوگ هیدروکسی متیونین ,هارمز و راسل(۱۹۹۴) پاسخ وزن تخم مرغ را به هر دو منبع متیونین نشان دادند .
درصد متیونین جیره |
وزن تخم مرغ (گرم) |
|||
آزمایش ۱ |
آزمایش۲ |
|||
DL _متیونین |
Alimet |
DL_متیونین |
Alimet |
|
0.228 0.256 0.284 0.311 0.366 |
54.5 56.2 56.8 57.6 58 |
54.5 55.3 56.8 57.2 57.5 |
51.5 53.2 55.1 55.9 57 |
51.5 52.7 56.2 55.7 56.8 |
با میانگین ۸۰ درصد تولید تخم مرغ |
||||
اقتباس از هارمز و راسل (۱۹۹۴ ) |
(اثر منابع متیونین بر وزن تخم مرغ)
اشاره شده است که L _ متیونین ممکن است نسبت به سایر منابع بهتر باشد . این محصول به طور تجاری تولید نمی شود زیرا کارخانه های تولید متیونین مخلوط راسمیک D و L _ متیونین را تولید می کنند . هر چند اغلب داده های تحقیقی تفاوتی میان پتانسیل L و DL متیونین در رابطه با اندازه تخم مرغ نشان نمی دهند .
متیونین دهنده گروه متیل است و بنابراین کارآیی بهتر متیونین در مقابل کولین در تاثیر بر اندازه تخم مرغ اغلب دیده می شود . از آنجایی که کولین می تواند تا حدی اثر کمکی بر متیونین جیره داده باشد , واضح است که محدودیت های شدیدی در این راستا وجود دارد و این مسئله هنگامی که اندازه تخم مرغ مد نظر است واضح تر می گردد .
داده های پارسونز و لیپر (۱۹۸۴ ) به خوبی نشان می دهند که استفاده متیونین به جای کولین اثر بهتری بر اندازه تخم مرغ دارد و این اثر با کاهش سطح پروتئین خام جیره حیاتی تر می شود .
(پاسخ اندازه تخم مرغ به متیونین یا کولین جیره)
پروتئین جیره |
مکمل |
تولید تخم مرغ(%) |
وزن تخم مرغg |
16 درصد |
شاهد ۰٫۱ درصد متیونین ۰٫۱ درصد کولین |
۸۲٫۸ ۸۴ ۸۲٫۴ |
۵۳٫۲ ۵۶٫۶ ۵۴ |
۱۴ درصد |
شاهد ۰٫۱ درصد متیونین ۰٫۱ درصد کولین |
۷۲٫۸ ۸۴٫۵ ۷۸٫۹ |
۵۲٫۵ ۵۴٫۹ ۵۱٫۹ |
اقتباس از پارسونز و لیپر (۱۹۸۴ ) |
با افزایش سن مرغ تخمگذار اندازه تخم مرغ آنها افزایش می یابد . در اغلب بازارها , تولید تخم مرغ های بزرگ بسیار اقتصادی نبوده و با افزایش اندازه تخم مرغ , پوسته ضعیف تر می شود . بنابراین در حدود سن ۵۰ هفتگی لازم است که افزایش تدریجی اندازه تخم مرغ متعادل شود , بنابراین مقدار پروتئین و متیونین جیره تخمگذاری اغلب به دقت بررسی می شود . هر چند محدودیت هایی برای میزان سرعت کاهش و تعدیل این مواد مغذی از جیره وجود دارند , زیراممکن است تولید تخم مرغ تحت تاثیر قارار گیرد . جدول زیر اثر تغذیه پروتئین پائین (متیونین ۲/۰ درصد پروتئین و متیونین + سیستئین ۸/۴ درصد پروتئین ) به مرغ های تخمگذار ۶۰ هفته را نشان میدهد .
سطح پروتئین جیره درصد |
میانگین مصرف در روز ( گرم ) |
تخم مرغ |
|||
خوراک |
پروتئین |
تولید درصد |
وزن گرم |
توده روزانه ( گرم ) |
|
۱۷ ۱۵ ۱۳ ۱۱ ۹ |
۱۱۴ ۱۰۹ ۱۰۷ ۱۰۸ ۹۹ |
۱۹٫۴ ۱۶٫۴ ۱۳٫۹ ۱۱٫۹ ۸٫۹ |
۷۸٫۸ ۷۷٫۵ ۷۸٫۳ ۷۲٫۸ ۵۴٫۳ |
۶۴٫۸ ۶۴٫۳ ۶۲٫۲ ۶۱٫۷ ۵۸٫۲ |
۵۱ ۴۹٫۷ ۴۹٫۱ ۴۵٫۱ ۳۶٫۱ |
انرژی تمام جیره ها ۲۸۰۰ کیلوکالری انرژی قابل سوخت و ساز در کیلوگرم بود |
(اثرکاهش سطوح پروتئین جیره براندازه تخم مرغ مرغهای تخمگذار ۶۰تا۶۸ هفته)
در این مطالعه و مطالعات دیگر ,پاسخ به کاهش پروتئین خام احتمالا پاسخ به متیونین است . هر چند چنین نتایجی اغلب تحت شرایط تجاری به سختی به دست می آیند . زیرا کاهش سطح متیونین اغلب منجر به کاهش تعداد تخم مرغ و کاهش وزن بدن می شود . بنابراین تغذیه مرحله ای اسیدهای آمینه باید به دقت بررسی شود.
همان طور که در اول این بخش بحث شد , وزن بلوغ تعیین کننده اصلی اندازه تخم مرغ است و تا اواخر دوره تولید تاثیر دارد . بهترین راه برای کنترل اندازه تخم مرغ در اواخر دوره ,تغییر وزن بدن هنگام تحریک نوری است . پرندگان بزرگ تر در انتهای دوره تخم مرغ های بزرگ تری تولید کرده که عکس آن نیز صادق می باشد . واضح است که برقراری تعادل میان کاهش اندازه تخم مرغ در آخر دوره بدون کاهش بیش از حد اندازه تخم مرغ در اول دوره ضروری است .
والدروپ و هلویگ (۱۹۹۵ )برآورده هایی از احتیاجات متیونین و متیونین + سیستئین مورد نیاز برای تولید تخم مرغ در مرهحل مختلف دوره تولید را گزارش کردند . هنگام اوج بازده توده تخم مرغ (هفته های ۳۸ تا ۴۵ )احتیاجات متیونین برای وزن تخم مرغ بیشتر از میزان مورد نیاز برای تعداد تخم مرغ است ,در حالی که اوج احتیاجات تعداد تخم مرغ در هفته های ۵۱ تا ۵۸ است .
اگر این داده ها در مطالعات بعدی بررسی شوند , پیشنهاد می شود که در کاهش سطوح متیونین قبل از ۶۰ هفتگی باید بسیار دقت شود . با کاهش سطح پروتئین و اسید آمینه جیره تمایل به ذخیره چربی بیشتر در بدن نیز وجود دارد . تغذیه ۱۵ درصد پروتئین خام به جای ۱۷ درصد می تواند سبب ۳تا۵ درصد افزایش چربی کبد شده و بنابراین مرغ تخمگذار برای ابتلا به سندرم کبد چرب مستعد می شود .
احتیاجات برآورد شده متیونین و متیونین + سیستئین ( میلی گرم به ازاء پرنده در روز )
سن پرنده هفته |
معیار های تخم مرغ |
|||
تعداد |
وزن گرم |
توده گرم |
||
متیونین |
۳۲تا۲۵ ۴۵تا۳۸ ۵۸تا۵۱ ۷۱تا۶۴ |
b364 b362 a384 ab374 |
b365 a380 a364 b357 |
b369 b373 a402 b378 |
متیونین+سیستئین |
۳۲تا۲۵ ۴۵تا۳۸ ۵۸تا۵۱ ۷۱تا۶۴ |
b608 b619 a680 a690 |
b610 a636 b621 b601 |
b617 b627 a691 a676 |
اقتباس از والدروپ و هلوینگ (۱۹۹۵ ) |
پروتئین و اسید آمینه مصرفی می تواند رشد و نمو پرها را در پرندگان در حال رشد تحت تاثیر قرار دهد . تقریبا ۹۰ درصد پرها از پروتئین تشکیل شده است که ۶۰ درصد آن اسیدهای آمینه بوده و تقریبا ۷ درصد آن سیستئین است . اغلب ساختمان پر از پروتئین کراتین است که در سلول های سازنده پر از لایه اپیدرم ساخته می شود . ساختار کراتین غنی از سیستئین بوده به طوری که هر مولکول آن حاوی هشت و نیم باقیمانده سیستئین می باشد و به همین دلیل سطوح متیونین یا کل اسیدهای آمینه گوگرددار برای ساختمان مناسب پر بسیار مهم است .
سطوح حاشیه ای متیونین + سیستئین سبب رشد نامناسب پر و یا کاهش پر درآوری می شود , در حالی که کمبود سایر اسیدهای آمینه موجب اختلالات پردرآوری می شوند . هنگام کمبود عمومی اسیدهای آمینه ,پرهای اولیه ظاهر قاشق مانند پیدا می کنند که در اثر ابقای غلاف بلند نامتعادلی است که ۵۰ درصد ابتدای پر را احاطه می کند . کمبود بسیاری از اسیدهای آمینه ضروری نیز سبب پیچش نامناسب پرها و فاصله گرفتن آنها از بدن می شود . جالب است که این خصوصیات در اثر کمبود برخی از ویتامین های B نیز دیده می شوند . این در حالی است که متیونین و به خصوص سطح متیونین به علاوه سیستئین هنگام بروز ناهنجاری های پر دقیقا مورد بررسی قرار می گیرند .
تقریبا ۲ درصد متیونین جیره و ۲۵ درصد سیستئین جیره برای رشد پرها هستند . به دلیل اهمیت متیونین در حفظ رشد و نمو طبیعی , احتمال کمبود این اسیدهای آمینه در شرایطی که رشد مناسب و پردرآوری غیر طبیعی است کم است . به احتمال زیاد ,اگر اختلالات پردرآوری مربوط به سوخت و ساز اسیدهای آمینه گوگرددار باشد , آنگاه برآورد بیش از حد قابلیت هضم یا قابلیت دسترسی سیستئین در مواد خوراکی معمولا مشکل اصلی خ۰واهد بود.
متیونین :
بازدهی مناسب پرورش طیور به توانایی سنتز پروتئین بستگی دارد. بسیاری از اسیدهای آمینه که واحدهای ساختاری پروتئینها را تشکیل میدهند توسط بدن ساخته میشوند اما اسیدهای آمینه ضروریکه بدن قادر به سنتز آنها نیست باید به غذا افزوده شوند. یکی از این اسیدهای آمینه ضروری متیونین (Methionine) است. اگر متیونین به میزان کافی درجیرهغذایی وجود نداشته باشد بدن قادر به رشد و تولید پروتئین به میزان کافی نخواهد بود. لذا باید جیرههای غذایی را با افزودن آن تکمیل نمود.
متیونین به عنوان منبع مایع متیونین اولین بار درسال ۱۹۷۹ میلادی توسط کارخانه NOVUS آمریکا به بازار آمد و هم اکنون قسمت اعظم مصرف جهانی متیونین را به خود اختصاص داده است . متیونین یک اسید ارگانیک نیز محسوب میشود ، بنابراین علاوه برخواص تغذیهای ، مزایای بسیار دیگری را هم به عنوان یک اسید ارگانیک تخصصی به همراه دارد .
هیچگونه تفاوتی بین متیونین و متیونین پودر از لحاظ بازده به عنوان منبع آمینواسید سولفوره وجود ندارد. مزیتی که در عملکرد طیور تغذیه شده با متیونین ، نسبت به متیونین پودر ، در برخی آزمایشات دیده میشود ، احتمالاً به علت خاصیت متیونین به عنوان یک اسید ارگانیک ، در جیره های فاقد آنتیبیوتیکهای مشوق رشد میباشد.
استرس گرمایی و متیونین:
استرس گرمایی باعث کاهش اشتها ، افزایش ضریب تبدیل، کم شدن فعالیت ، آلکالوز تنفسی و در نهایت کاهش بازده طیور میشود.
متیونین بهترین منبع متیونین در شرایط استرس حرارتی است. جذب متیونین از طریق انتشار غیرفعال است بنابراین تحت تاثیر استرس حرارتی قرار نمیگیرد. درصورتیکه تحقیقات جدید نشان میدهد جذب ِمتیونین پودر در پرندگانی که درمعرضاسترس حرارتی قرارگرفتهاند با راندمان کمتری انجام میشود و به طور قابل ملاحظهای کاهش مییابد.
استفاده از متیونین در دوره استرس حرارتی باعث رشد بیشتر، ضریب تبدیل غذایی بهتر و مرگ و میرکمتر میشود.
متیونین به عنوان یک اسید ارگانیک تخصصی و یک ماده ضد باکتری در خوراک وجود دارد. متیونین علاوه بر منبع متیونین مایع به عنوان یک اسید ارگانیک نیز شناخته شده است امروزه تاثیر اسیدهایارگانیک بر افزایش کارآیی و بازده مواد غذایی ثابت شده است.
اسیدهای ارگانیک از راه های مختلفی مانند افزایش فعالیت آنزیم پپسین ، افزایش ماندگاری غذا در معده و جلوگیری از رشد و تکثیر باکتری های بیماری زا در خوراک باعث بهبود بازده خوراک میشوند.
ازجمله اسیدهای ارگانیک تخصصی و متداول اسید فرمیک است. نمودار زیر مقایسه عملکرد اسید فرمیک و متیونین را به عنوان دو اسید ارگانیک بر روی سالمونلا نشان میدهد. همانطورکه ملاحظه میشود اثر ضد باکتری متیونین بر روی سالمونلا بیشتر از اسید فرمیک میباشد.
متیونین به عنوان بازدارنده رشد قارچها در خوراک :
بسته به شرایط نگهداری و ذخیره خوراک ، هیچ تضمینی وجود ندارد که خوراک با کیفیت بالا ، ویژگیهای خود را تا زمانیکه به مصرف میرسد حفظ کند. یکی از عواملی که باعث بروز مشکلات متعدد و افت کیفیت میشود رشد قارچها است . تحقیقات انجام شده نشان میدهد که متیونین روی رشد قارچها در خوراک اثر بازدارنده دارد.طبق آزمایشات انجام شده ، در شرایط رطوبتی متفاوت (خوراک با ۲% ، ۴% و ۶% رطوبت اضافی) در تمام موارد متیونین باعث کاهش رشد قارچها شده است.
متیونین و درمان سنگهای ادراری طیور :
طبق تحقیقی که در دانشگاه پنسیلوانیا درباره اثر متیونین بر روی اسیدی کردن ادرار و درمان سنگهای ادراری انجام شده است، افزودن ۶/۰ درصد متیونین به خوراک، بدون اینکه باعث اسیدوز شده یا عارضه جانبی افزایش ادرار اتفاق بیفتد ، به طور معنا داری باعث اسیدی شدن ادرار ، حل شدن سنگهای ادراری و دفع کلسیم اضافی میشود. زمانیکه نقرس در گله تشخیص داده میشود، معمولاً گله دچار ضایعات برگشت ناپذیرکلیه شده است . استفاده از متیونین و اسیدی کردن ادرار کمک میکند تا تعدادی از طیور با وجود عملکرد ناقص کلیه زنده بمانند و تلفات کاهش پیداکند.
متیونین و کاهش گاز آمونیاک در سالن و کاهش رطوبت بستر :
متیونین هنگام متابولیسم نیتروژن اضافی بدن طیور را به مصرف ساخت متیونین میرساند بنابراین میزان اوره دفعی پایین میآید و در نتیجه از میزان گاز آمونیاک سالن کاسته میشود. از آنجاییکه میزان نیتروژن دفعی در متابولیسم متیونین پودر افزایش پیدا میکند، کلیه مجبور به دفع آب بیشتر برای دفع این نیتروژن میشود که در نهایت منجر به افزایش رطوبت بستر میگردد .با استفاده از متیونین رطوبت بستر تا ۱۲ درصد کاهش پیدا میکند.
منبع متیونین در نشخوارکنندگان :
از متیونین پودر در نشخوارکنندگان نمیتوان به عنوان مکمل استفاده کرد زیرا در اثر تجزیه میکروبی در شکمبه از بینمیرود. طبق تحقیقات انجام شده بر خلاف متیونین پودر که تحت تجزیه میکروارگانیسمی شکمبه از بین میرود متیونین لااقل ۴۰% خاصیت عبوری از شکمبه دارد و ۱۷-۱۰ ساعت زودتر از متیونین پودر از شکمبه عبور میکند.
با استفاده از متیونین به عنوان منبع مایع متیونین ، میتوان جیره با کیفیت بالاتر و هزینه کمتر ساخت و کمیت و کیفیت شیر را هم ارتقا داد.
جذب متیونین علاوه بر روده کوچک از طریق شکمبه و شیردان هم انجام میشود در حالیکه متیونین پودر فقط از طریق رودهها جذب میشود. افزودن متیونین به جیرهای که دچار فقر متیونین است اما از لحاظ اسیدهای آمینه دیگر مثل لیزین تامین میباشد باعث افزایش میزان تولید شیر میشود . همچنین کیفیت شیر نیز ارتقا یافته و میزان پروتئین و چربی شیر بیشتر میشود.
متیونین این امکان را به متخصصین تغذیه میدهد تا میزان پروتئین خام جیره (CP) را کاهش دهند و بدین ترتیب باعث کاهش اوره خون شوند زیرا متیونین بر خلاف متیونین پودر، فاقد نیتروژن در ساختمان خود میباشد.
به علاوه متیونین باعث بهبود تخمیر ، سنتز پروتئین میکروبی و در نهایت افزایش پروتئین قابل مصرف میشود.
منبع متیونین در آبزیان :
از آغاز قرن ۲۱ استفاده از متیونین در صنایع آبزیان به طور گستردهای متداول شدهاست . خوراک پلت معمولاً بلا فاصله پس از اینکه در اختیار ماهی قرار میگیرد خورده میشود. بنابراین میزان حلالیت مواد تشکیل دهنده آن در۱۵ دقیقه اول اهمیت زیادی دارد.
طبق تحقیقات انجام شده، هیچگونه تفاوت معنا داری بین حلالیت متیونین پودر و متیونین استفاده شده در خوراک آبزیان وجود ندارد.
متیونین و صنایع تولید خوراک :
متیونین امکانات بسیاری را در اختیار تولیدکنندگان خوراک قرار میدهد. متیونین نسبت به متیونین پودر یکنواخت تر در خوراک مخلوط میشود و در محصول نهایی همگنی بیشتری دیده میشود.
بر اساس تحقیقات انجام شده هنگام استفاده از متیونین ، به علت جذب توسط اجزای جامد خوراک و خاصیت پلت لوبریکنت ، انرژی مصرفی در خط تولید ۱۵-۱۰% کاهش پیدا میکند. با استفاده از متیونین ، ضایعات تقریباً به صفر میرسد و از ایجاد گرد و غبار ناشی از مواد پودری اجتناب میشود. هنگامی که از متیونین در تولید پلت استفاده میشود میتوان دما را تا ۵ درجه فارنهایت بالاتر برد که باعث ژلاتینیزاسیون بهتر میشود. ژلاتینیزاسیون بهتر، قابلیت استفاده خوراک را برای موجودات زنده افزایش میدهد و همچنین تاریخ مصرف محصول را بالاتر میبرد. افزایش دما به کنترل سالمونلا در خوراک هم کمک میکند.
متیونین به علت بسته بندی خاص و ویژگی مایع بودن ، امکان ایجاد اتوماسیون در خط تولید را فراهم میکند. با ایجاد اتوماسیون و کاهش دخالت نیروی انسانی ، علاوه بر صرفه جویی در هزینه، دقت نیز افزایش پیدا میکند و احتمال اشتباه ناشی از عوامل انسانی کاسته میشود.
شایان ذکر است که نصب تجهیزات متیونین رایگان میباشد.
- بهترین منبع تامین کننده متیونین برای دام ، طیور و آبزیان
- ایجاد رشد بیشتر ، ضریب تبدیل غذایی بهتر و تلفات کمتر به خصوص در شرایط استرس حرارتی
- دارای خواص ضد باکتری و بازدارنده رشد قارچها در خوراک به عنوان یک اسید ارگانیک قوی
- درمان سنگهای ادراری طیور
- کاهش گاز آمونیاک سالن و رطوبت بستر
- قابلیت عبور از شکمبه و افزایش دهنده سنتز پروتئین میکروبی
- افزایش دهنده میزان شیر و پروتئین و چربی آن
- کاربرد آسان و اختلاط یکنواخت در خوراک
- کاهش دهنده انرژی مورد لزوم جهت پلت نمودن خوراک
- قیمت مناسب، حداقل ضایعات و پایین بودن هزینه های نگهداری و حمل و نقل
بررسی اثرات جایگزینی متیونین با بتافین درجیره غذایی جوجه های گوشتی
به منظور بررسی اثرات جایگزینی بتافین به جای متیونین در جیره غذای جوجه های گوشتی ، آزمایشی در قالب کاملا” تصادفی با ۶ تیمار، ۵ تکرار و ۱۵ قطعه جوجه یک روزه نر گوشتی از سویه تجاری راس به مدت ۵ هفته انجام شد.جیره های آزمایشی برای دوره های آغازین ( ۲۱-۱۴ روزگی) ، رشد (۴۲-۲۱ روزگی ) و پایانی (۴۹ – ۴۲ روزگی) با سطوح انرژی و پروتئین یکسان تنظیم شدند. در دوره آغازین بتافین به میزان ۰ ، ۰۳/۰ ، ۰۶/۰ ، ۰۹/۰ ، ۱۲/۰ ، ۱۵/۰ درصد و در دوره رشد و پایانی به میزان ۰ ، ۰۲/۰ ، ۰۴/۰ ، ۰۶/۰ ، ۰۸/۰ و ۱/۰ درصد جایگزین متیونین شد. درطول آزمایش خوراک مصرفی ، ضریب تبدیل غذا و افزایش وزن بصورت هفتگی اندازه گیری شد و در پایان تجزیه لاشه جهت بررسی خصوصیات لاشه صورت گرفت. نتایج حاصله نشان داد جایگزینی متیونین با بتافین سبب کاهش در افزایش وزن روزانه دوره رشد می شود که بیشترین کاهش مربوط به سطوح بالای جایگزینی بود ( ۰۵/۰> P) ولی در کل دوره ( ۴۹ -۱۴ ) روزگی) تیمارهای ۴ و ۶ که متیونین به ترتیب ۰۹/۰و ۰۶/۰ ، ۱۵/۰ و ۱/۰ درصد در دوره آغازین ، رشد و پایانی جایگزین شده بود ؛ به ترتیب ۰۸/۷ و ۸۹/۷ درصد افزایش وزن روزانه کمتری نسبت به شاهد داشتند ( ۰۵/۰>P ) . خوراک مصرفی شاهد در کل دوره (۴۹ – ۱۴ روزگی ) با بقیه تیمارها به جز تیمار ۵ (۱۲/۰ و ۰۸/۰ جایگزینی) تفاوت معنی دار نشان داد. تیمار ۰۶/۰ و ۰۴/۰ جایگزینی دارای ضریب تبدیل و درصد لاشه بهتری نسبت به شاهد و سایر تیمارها بود. جایگزینی متیونین با بتافین هیچ تأثیری بر درصد کبد و ران و اثر مثبتی بر درصد سینه و چربی حفره بطنی نداشت. جایگزینی متیونین با بتافین در سطوح پایین سبب بهبود در شاخص تولید شد. همچنین این جایگزینی سبب کاهش هزینه خوراک تمام شده برای هر کیلو گرم وزن زنده شد.
بررسی اثر سطوح مختلف اسید آمینه متیونین و جایگزینی آن به عنوان بخشی از پروتئین در جیرة جوجههای گوشتی:
این آزمایش به منظور تعیین اثر سطوح مختلف پروتئین و اسید آمینة متیونین بر عملکرد جوجههای گوشتی، انجام شد. در این آزمایش از ۲۴۰ قطعه جوجة گوشتی سویة راس با دو سطح پروتئین(۲۰ و ۲۴ درصد برای دورة آغازین و ۱۸ و ۲۲ درصد برای دورة رشد) و ۳ سطح اسید آمینة متیونین (سطح سفارش شده در کاتالوگ (استاندارد)، سطح ۱۱۵% بیشترازمقدار سفارش شده در کاتالوگ و سطح ۱۳۰% مقدار سفارش شده در کاتالوگ) استفاده گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل ۳×۲ در قالب طرح کاملاً تصادفی با ۴ تکرار و ۱۰ قطعه جوجه در هر قفس انجام شد. جوجهها به مدت ۵ هفته (از پایان هفته اول تا پایان هفته ششم)، با جیرههای یکسان از نظر انرژی، برای دو دورة آغازین (۷ تا ۲۱ روزگی) و رشد (۲۲ تا ۴۲ روزگی) تغذیه شدند. جوجهها در طول دوره به صورت آزاد تغذیه شدند. مصرف غذا و اضافه وزن در پایان هر دوره اندازهگیری شد و در پایان دورة آزمایشی از هر قفس دو قطعه جوجه بصورت تصادفی، انتخاب شدند و پس از توزین و ذبح، وزن لاشه و اجزای لاشه اندازهگیری شد و دادههای حاصل با استفاده از نرم افزار آماری SAS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان دادند که سطح بالای پروتئین و مکمل متیونین در دورة آغازین، دورة رشد و کل دوره باعث افزایش وزن زنده و بهبود ضریب تبدیل غذایی شدند(P<0.01). مصرف غذا تحت تاثیر پروتئین و اسید آمینة متیونین قرار نگرفت (P>0.05) .مکمل متیونین باعث افزایش درصد سینه( P<0.05) و کاهش مقدار چربی محوطة بطنی شد (P<0.01). کاهش پروتئین جیره باعث افزایش چربی محوطةبطنی میشود(P<0.01). اثر متقابل بین متیونین و چربی در هیچ یک از صفات، تفاوت معنیداری را نشان نداده است (P>0.05).
بررسی اثر سطوح مختلف اسید آمینه متیونین و چربی در جیره بر عملکرد جوجههای گوشتی :
این آزمایش به منظور تعیین اثر سطوح مختلف اسید آمینة متیونین و چربی بر عملکرد جوجههای گوشتی، انجام شد. آزمایش با ۳ سطح اسید آمینة متیونین و دو سطح چربی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با ۴ تکرار و ۸ قطعه جوجه در هر واحد آزمایشی انجام شد. نتایج نشان دادند که اسید آمینه متیونین، باعث افزایش وزن در دوره آغازین، دورة رشد و کل دوره شد (P<0.01). اثر چربی بر افزایش وزن زنده در دوره آغازین، معنیدار نبود (P>0.05)، ولی در پایان ۶ هفتگی، چربی افزایش وزن زنده را بهبود بخشید متیونین و چربی هیچیک بر مصرف غذا تأثیر معنیداری نداشتند (P>0.05). اسید آمینه متیونین در دوره آغازین، دوره رشد و نهایتاً در کل دوره، ضریب تبدیل غذایی را بهبود بخشید . چربی، اثری برضریب تبدیل غذایی در دوره آغازین نداشت ، ولی در دوره رشد و کل دوره، ضریب تبدیل غذایی بهتری را موجب شد.. چربی جیره، درصد چربی محوطه بطنی، را افزایش داد ولی بر دیگر صفات لاشه، از قبیل درصد لاشه، درصد سینه، درصد ران، درصد بال، درصد پشت و گردن و درصد قسمتهای مختلف دستگاه گوارش، تفاوت معنیداری نداشت متیونین، سبب افزایش درصد سینه و کاهش درصد چربی محوطه بطنی شد ولی صفات دیگر لاشه را تحت تاثیر قرار نداد . اثر متقابل بین متیونین و چربی در هیچ یک از صفات، تفاوت معنیداری را نشان نداده است
سمیت اسید متیونین :
از میان اسیدهای آمینه، اسید آمینه متیونین برای طیور سمی می باشد. این حالت در جوجه های گوشتی و بلدرچین رخ می دهد و سبب کاهش رشد آنها و فلجی گردن در بوقلمون می گردد. این مسمومیت زمانی رخ می دهد که میزان متیونین جیره به ۸/۱ درصد رسیده باشد.لازم به ذکر است متیونین میزان آسیب کلیوی ناشی از کلسیم بالا در جیره را کاهش می دهد.
کمک در سنتز کردن :
ال کارنیتین (L.carnitine) یک ماده مغزی شبیه ویتامین ها است ال کارنیتین به مقدار اندک و ناچیز در بدن حیوانات از دواسیدآمینه ضروری لیزین و متیونین درکبد وکلیه سنتز می شود. وجود ال کارنیتین برای متابولیسم و حرکت اسیدهای چرب در داخل سلولها ضروری است. مشخص شده که این ماده در ساختمان آنزیمی بنام کارنیتین استیل ترانسفراز شرکت می کند که بخشی از مکانیسم کوآنزیم A و استیل کوآنزیم A را تشکیل می دهد و به نظر می رسد که تأثیر کارنیتین بر متابولیسم اسیدهای چرب می باشد که زنجیره کربن آنها بیش از۸ کربن می باشد درعین حال به نظرمی رسد که این ماده تمایل زیادی به اسید پوین متیونینیک داشته که کارکرد آن انتقال این مولکول ها با زنجیره طویل از جدار میتوکندری می باشد لازم به ذکر است که کارنیتین به دو شکل دی ال کارنیتین و ال کارنیتین یافت می شود که تنها شکل فعال آن از نظر بیولوژیکی ال کارنیتین است . امروزه قدرت تأثیر ال کارنیتین در بالا بردن توان حیاتی موجب جلب توجه فراوان و افزودن آن به غذاهای دام و حیوانات مسابقه و خانگی گردیده است
اشباع بودن گوشت آبزیان از اسید متیونین :
ترکیب شیمیایی گوشت آبزیان شامل آب، پروتئین، چربی، کربوهیدرات، ویتامین ها و مواد معدنی است. آب بیشترین وزن فیله را تشکیل داده ، طوریکه در ماهیان کم چرب یا بدون چرب حدود ۸۰ درصد، و در ماهیان چرب مثل ساردین و قباد حدود ۷۰ درصد وزنی فیله را شامل می شود. مقدار پروتئین در گوشت ماهی معمولا بین ۲۰ ـ ۱۵ درصد بوده که گاهی اوقات ممکن است به کمتر از ۱۵ درصد و یا بالاتر از ۲۸ درصد نیز برسد.پروتئین ماهی حاوی میزان زیادی اسید آمینه های لیزین و متیونین بوده که در پروتئین های گیاهی به میزان کمتری وجود دارد. در مقایسه با گوشت قرمز و مرغ به اسید آمینهٔ تریپتوفان موجود در گوشت آبزیان،به میزان بالاتری بوده،بطوریکه این اسید آمینه قابلیت تبدیل به نیاسین را داشته و مانند یک ویتامین در بافت بدن نقش تنظیم کنندگی ایفا میکند.